Het is ook nooit goed. Wie een week in de snikhitte van Dubai gaat zitten om wereldleiders tot bindende afspraken te bewegen voor het verminderen van broeikasgasemissies, wordt verweten met het vliegtuig te zijn gekomen. Alsof daar een trein naartoe gaat! Maar de econoom Gianluca Grimalda, die het vliegtuig zoveel mogelijk probeert te mijden, heeft zojuist zijn baan bij het Kielse Institute for the World Economy verloren omdat zijn geplande terugreis bijna vijftig dagen zou duren.
Je leest het goed: in plaats van een vliegreis van één tot twee dagen koos hij ervoor om anderhalve maand over land te reizen door onder andere China, Iran, en Turkije. Grimalda berekent dat hij met zijn omweg zo’n viereneenhalve (4,5) ton koolstofdioxide bespaart.
Ik weet niet wat ik ervan moet vinden. Klimaatsceptici nemen graag het gedrag van activisten en onderzoekers op de korrel, op zoek naar een beschuldiging van hypocrisie om hun boodschap te ondermijnen. Eén van de dieptepunten was hoe Caroline van der Plas de A12-blokkeerders van Extinction Rebellion verweet hun lunch in een plastic broodtrommel te verpakken. Maar het voelt ook voor mij niet goed om met mijn grote mond over het klimaat op Schiphol in de rij te staan. Volgend jaar heb ik een bijeenkomst in Kopenhagen, maar ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om een vliegticket te boeken. Arnhem – Kopenhagen is te doen in een dag, dat wil zeggen, als Deutsche Bahn niet voor de gebruikelijke ellende zorgt met uitgevallen treinen, vertragingen, en wat nog meer. Maar dat is niets vergeleken bij de lange en gevaarlijke reis die Grimalda onderneemt. Zijn standvastigheid dwingt respect af, en ik begrijp hem ergens wel.
Maar ik hoop ook dat hij zich als econoom heeft afgevraagd of de kosten van zijn keuze tegen de baten opwegen. Laten we ervan uitgaan dat zijn reis over land veertig dagen langer duurt dan een vliegreis; tegen een tarief van, zeg, honderd euro per dag komt dit neer op vierduizend euro. Zijn werkgever raadt aan om gebruik te maken van carbon offsets, maar ik heb hier eerlijk gezegd mijn bedenkingen over. Ik heb meer vertrouwen in het Europese emissiehandelssysteem, en daar hadden de emissies van zijn vliegreis hem zo’n vierhonderd euro gekost – een tiende van de waarde van de tijd die hij nu reizend heeft besteed. De emissierechten die je daar koopt worden niet meer door anderen gebruikt, dus je bespaart er wel degelijk emissies mee.
En toch, en toch… Het kopen van zulke rechten voelt als een middeleeuwse aflaat. Bij zijn veldwerk in Papua Nieuw Guinea beloofde Grimalda de mensen dat hij niet terug zou vliegen. Mijn schatting van de kosten is ook niet helemaal eerlijk, want hij was bereid onbetaald verlof op te nemen voor zijn reis. Het hoefde dus niemand geld te kosten.
De vraag blijft hoe duur principes mogen zijn. Moeten we daar überhaupt wel een prijs voor rekenen?
vinoefeningen 